Hoe groter de problemen in 2021, hoe harder de beurskoersen stegen. Jongeren stortten zich op aandelen, cryptomunten werden een gezelschapsspel en huizenprijzen explodeerden. Maar op brave spaarrekeningen was geen cent te verdienen. Een terugblik op de wereld van het geld in 2021.
Net zoals water naar het laagste punt stroomt, ging het geld afgelopen jaar in de richting waar het meeste rendement kon worden behaald. Geld was er bovendien in overvloed. Als gevolg van de vergrijzing werd er steeds meer opgepot. Overheden en centrale banken hadden in 2021 allemaal de geldkraan wijd openstaan om de gevolgen van de coronacrisis te bestrijden en de economie te stimuleren. Toch hing de stijging van de beurskoersen in 2021 niet alleen samen met deze geldstroom. Beursbedrijven hadden minder last van de coronacrisis dan de rest van de economie, omdat zij nauwelijks in dienstverlenende sectoren (horeca, kappers, theaters) actief zijn. Wel zijn veel platformbedrijven beursgenoteerd en die profiteerden van de crisis, met uitzondering van Just Eat Takeaway, de grote verliezer van 2021.
Aandelen blinken uit in coronajaar
Hoe groter de problemen, hoe harder de beurskoersen stijgen. Het is de paradox van 2021. De wereldeconomie zat in zak en as door nieuwe lockdowns nadat varianten van corona waren opgedoken, door stagnerende aanvoerlijnen, inflatie, een vastgoedcrisis in China, een bestorming van het Capitool en toenemende spanning tussen het Westen en de grootmachten China en Rusland.
Maar de beurzen in de wereld hadden hun beste jaar sinds 2009, het jaar dat de beurs een deel van de halvering van de koersen in 2008 goedmaakte. Daarbij was de Amsterdamse beurs een van de absolute uitblinkers. De AEX-herbeleggingsindex – de index waarbij ook de uitgekeerde dividenden worden meegerekend – was zelfs de grootste stijger ter wereld. Het rendement op aandelen kwam in Amsterdam uit op bijna 30 procent, vooral omdat de techsector (Asmi, ASML, BE Semiconductors) zwaar in de Amsterdamse hoofdindex meeweegt. ASML weegt alleen al voor 20 procent mee in de AEX-index. Shell is inmiddels teruggevallen tot minder dan 10 procent.
Nadat de AEX in het vroege voorjaar van 2000 met 32 procent onderuitging, toen de eerste coronagevallen bekend waren, ging de index daarna alleen maar omhoog. De AEX stapelde record op record. Op 31 maart overtrof de index het stokoude record van het jaar 2000 van 703,18 punten. Nog geen halfjaar later ging de index, gesterkt door fikse winststijgingen over het eerste halfjaar, door de 800. Het record werd bereikt op 827,57 op 17 november.
Daarna kwam de klad in de koersstijgingen. Dat kwam doordat omicron opdook en door de plannen, van met name de Amerikaanse centrale banken, om de stijgende inflatie te gaan bestrijden met renteverhogingen. Vrijdag sloot de index net onder de 800, op 797.93 punten.
De AEX zegt overigens nauwelijks nog iets over de stand van de Nederlandse economie. Vele bedrijven die daarin staan genoteerd, zitten alleen vanwege praktische, fiscale of historische redenen in Nederland. En ook de andere bedrijven hebben hun activiteiten vooral over de grenzen. De Midkapindex van middelgrote beursfondsen kent een veel traditionelere samenstelling en is meer representatief voor het Nederlandse bedrijfsleven. Die steeg dit jaar slechts 14,5 procent.
Veel nieuwe beleggers op de beurs
De beursbonanza leidde ook tot een spectaculaire instroom van nieuwe beleggers. In Nederland zijn nu 1,9 miljoen huishoudens op de aandelenmarkt actief. Dat zijn er 200 duizend meer dan vorig jaar, zo bleek onlangs uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Opvallend veel jongeren, vooral twintigers en dertigers, zijn gaan beleggen. Zij deden dit niet via de traditionele banken, maar via de gratis of bijna gratis smartphone-apps van brokers als Trading 212, eToro en DeGiro.
Vanwege de lockdowns verveelden veel jongeren zich stierlijk, het spelen met aandelen werd een uitlaatklep – een real life game. Zij beperkten zich niet alleen tot fondsen in Amsterdam, maar belegden wereldwijd: van Alibaba tot Volkswagen. Tesla was voor veel nieuwe beleggers het populairste aandeel.
De beleggingsapps opereerden als sociale netwerken, waarbij beleggers elkaar adviezen gaven of samen optrokken. Een voorbeeld daarvan is copy trading, waarbij beleggers de strategieën van hun best presterende of favoriete beleggers konden volgen.
In het begin van het jaar belegden miljoenen kleine beleggers via de app Robinhood massaal in het aandeel GameStop, een noodlijdende keten van winkels in computergames. Hedgefondsen hadden grote shortposities genomen in dit aandeel – aandelen verkocht op termijn – met de verwachting dat GameStop vanwege de lockdown ten onder zou gaan en zij voor een prikkie de aandelen konden oppikken. Maar door de aankopen steeg de koers zo spectaculair dat veel van de hedgefondsen miljardenverliezen moesten incasseren. Met een stijging van 800 procent werd GameStop wereldwijd ook de grote winnaar van dit jaar.
Later werden soortgelijke acties ondernomen met de aandelen van smartphonemaker Blackberry en de bioscoopketen AMC. Grote beleggers spraken smalend van de ‘gamification’ van de aandelenmarkt. Charles Munger, de 97-jarige rechterhand van superbelegger Warren Buffett, noemde Robinhood een kwalijke uitwas van de effectenhandel. ‘Ik vind de wijze waarop beginnende beleggers worden binnengelokt en worden gestimuleerd zoveel mogelijk te handelen, betreurenswaardig. Ik denk dat de beschaving beter af is zonder dergelijke apps.’
Liefst 25 nieuwe fondsen op de beurs
Nogal eens is voorspeld dat de beurs heeft afgedaan. In plaats van de aandelen naar een publieke aandelenmarkt te brengen, zouden bedrijven beter hun eigen vermogen kunnen versterken door onderhands met grote beleggers in zee te gaan, zoals zogenoemde private equityfondsen. Dan hoeven ze zich niet elke dag te onderwerpen aan de gesel van de markt. Het voorkomt ook veel administratieve rompslomp. Maar nu de koersen skyhigh gaan, is de beursgang populairder dan ooit. Ernst & Young maakte onlangs bekend dat in 2021 wereldwijd 2.388 bedrijven naar de beurs gingen; een stijging van 64 procent.
Amsterdam pikte een graantje mee. Het Damrak verwelkomde 25 nieuwe fondsen. Veruit de grootste nieuwkomer was het muzieklabel Universal Music, met grote sterren als Taylor Swift, Billie Eilish en Lady Gaga. Daarnaast kwamen onder meer het Spaanse fintechbedrijf Allfunds, de Poolse pakketdienst InPost, bedrijfsterreinontwikkelaar CTP, callcenterbedrijf Majorel en softwaremaker MotorK naar de beurs. Overeenkomst was dat al deze bedrijven in het buitenland actief zijn. De grootste Nederlandse beursgang – die van Coolblue – werd afgeblazen.
Amsterdam kon dit jaar als financieel centrum profiteren van de Brexit. Veel Britse brokers waren gedwongen om in de Nederlandse hoofdstad een bijkantoor te openen, omdat zij vanuit Londen niet langer in aandelen van het Europese vasteland mochten handelen. Begin dit jaar bleek dat Amsterdam in handelsvolume Londen zelfs overtrof. Dat had niet alleen met de Brexit te maken. Ook profiteerde Amsterdam van het feit dat in Nederland beursgenoteerde ondernemingen zich beter kunnen beschermen tegen ongewenste indringers.
Naast acht bedrijven kwamen ook 17 zogenoemde spacs (special purpose acquisition companies) naar de Amsterdamse beurs. Dat zijn lege investeringsfondsen die naar de beurs gaan om zakken met geld op te halen om vervolgens een bestaand bedrijf over te nemen. Het werd een populaire manier om de verplichte publicatie van een prospectus – waarin bedrijven zich zich helemaal bloot moeten geven – te ontlopen. Daar stond tegenover dat de vermaledijde dividendbelasting Unilever en Shell deden besluiten hun hoofdkantoren te verkassen naar Londen.
Piramidespel of geld van de toekomst
Liefst 700 duizend Nederlanders kochten dit jaar cryptomunten. Nog eens 3,5 miljoen Nederlanders overwegen het. Cryptomunten bleven onverminderd populair als belegging. De veruit bekendste, de bitcoin, werd na een wilde rit 72,7 procent duurder. Nog altijd zijn de meningen erover verdeeld. Ondanks het gebrek aan regulering geloven crypto-evangelisten in het heil van de munt, zoals gelovigen uit Staphorst in het hiernamaals. Tegenstanders zien een groot piramidespel dat er uiteindelijk toe leidt dat de laatsten hun geld kwijtraken.
Elon Musk, de eigenaar van Tesla en SpaceX, die dit jaar de rijkste man ter wereld werd, had met zijn tweets veel invloed op het koersverloop van bitcoins. Nadat hij meedeelde voor 1,5 miljard dollar in de munt te zijn gestapt, steeg de waarde met 20 procent. In mei ging het ineens mis, toen Tesla besloot bitcoins niet meer als betaling te accepteren. Vlak daarna verbood de Chinese overheid het energieverslindende minen van bitcoins. In twee maanden halveerde de koers. Maar op 10 november stond de bitcoinkoers op bijna 60 duizend euro, waarna er bij de uitbraak van de omikron in één weekeinde 20 procent vanaf ging.
Andere cryptomunten stegen ook spectaculair. Ethereum – na bitcoin de populairste – steeg dit jaar van 600 naar 3.300 euro. Dat is een winst van 450 procent. En Dogecoin – een andere door Musk gepromote cryptomunt – werd zelfs 3.225 procent duurder. En het kan nog gekker: de Shiba Inu won een duizelingwekkende 71.000.000 procent. Daarnaast was er de bizarre opkomst van de zogenoemde non fungible token (nft), eigendomsbewijzen van digitale items zoals kunstwerken of tweets. Op 11 maart verkocht kunstenaar Beeple via veilighuis Christie’s zijn digitale kunstwerk Everydays: the First 5000 Days voor 69 miljoen dollar.
Voorspelling voor 2022
Voorspellen is gevaarlijk. Er zijn goeroes die denken dat de waarde van de bitcoin in 2022 zal verveelvoudigen. Er zijn er ook die denken dat de waarde kan zakken naar 100 euro. Citibank-directeur Thomas Fitzpatrick voorspelt een koers van 300 duizend dollar. De fameuze hedgefondsmanager John Paulson en superbelegger Warren Buffett verwachten een ineenstorting.
Voor de aandelenmarkt is het niet anders. Sommige zwartkijkers voorspellen in 2022 de grootste crash ooit. Anderen denken dat de AEX nog wel eens naar 1.200 zou kunnen doorstijgen. Maar de meeste analisten voorspellen heel veilig een stijging van 10 tot 15 procent, zoals ze elk jaar doen. Eind 2022 zou de AEX dan op 930 punten staan. En de Standard & Poor’s op 5.200 punten. Iedereen kent de risico’s. Aandelen zijn duur. Renteverhogingen kunnen beleggers laten uitwijken naar veiligere opties. Politieke spanningen dreigen en niemand weet hoe het met de pandemie afloopt. Het bekendste cliché: ‘Ook 2022 wordt een wilde rit’.
Het krankzinnige beursjaar 2021 | De Volkskrant - Volkskrant
Read More
No comments:
Post a Comment